MEDIACJA

Mediacja to jeden z kilku różnych, możliwych sposobów zakończenia sporu. Od innych sposobów różni się tym, że daje szansę na zakończenie sporu w taki sposób, aby każda ze stron była zadowolona.

Mediację prowadzi się na podstawie umowy o mediację (mediacja prywatna, z wyboru) albo na podstawie postanowienia sądu, kierującego strony do mediacji (mediacja sądowa).

Cele mediacji

Pierwszy i najważniejszy, to znalezienie porozumienia pomiędzy stronami. To poszukiwanie porozumienia stanowi istotę mediacji, Zadaniem mediatora jest pomoc stronom w ustaleniu takiego sposobu rozwiązania sporu, który będzie odpowiadał każdej ze stron. Dlatego właśnie mówimy, że w przypadku mediacji obie strony są wygrane.

Po drugie: choć mediacja  pozwala na rozwiązania bardzo niestandardowe, niemożliwe w postępowaniu sądowym, to jednocześnie daje możliwość zatwierdzenia przez sąd ugody zawartej przed mediatorem i uzyskania tytułu wykonawczego. Innymi słowy i w uproszczeniu – może mieć wagę orzeczenia sądowego.

Po trzecie – mediacja daje szansę na istotne oszczędności. Z jednej strony bowiem jej koszty są dużo niższe, a nadto trwa znacznie krócej od typowego postępowania sądowego (co jest dodatkową oszczędnością) . Z drugiej strony – nawet, jeśli mediacja z dowolnych przyczyn nie zakończy się zawarciem ugody i konieczna będzie droga sądowa – uprzednia próba mediacji obniża w danej sprawie wysokość opłaty sądowej.

Jak przebiega mediacja

Pierwszy etap, poprzedzający samą mediację,  składa się z trzech elementów. Są nimi: 1. decyzja o woli skierowaniu sprawy do mediacji, 2 wybór osoby mediatora i 3. zgoda na mediację. 

Ten etap nie stanowi jeszcze mediacji, jako takiej, ale jest konieczny, aby można było mediację przeprowadzić. 

Przebieg tego etapu może się różnić w zależności od specyficznych okoliczności sprawy. Jest także zależny od tego, czy chcemy skorzystać z mediacji sądowej, czy też korzystamy z mediatora prywatnie, tzw. mediator z wyboru. 

W przypadku mediacji sądowej podstawą do przeprowadzenia mediacji jest postanowienie sądu o skierowaniu sprawy do mediacji. Aby takie postanowienie zostało wydane, należy – złożyć do sądu formalny wniosek o skierowanie sprawy do mediacji. Także sąd może własną, arbitralną decyzją uznać w trakcie już prowadzonej sprawy, że skieruje sprawę do mediacji. Po decyzji sądu o skierowaniu sprawy do mediacji ustala się, czy obie strony wyrażają zgodę na mediację i na osobę mediatora.

W przypadku mediacji prywatnej, realizowanej z mediatorem z wyboru, podstawą jest umowa o mediację. Jest to umowa pomiędzy stronami sporu, w której strony określą przedmiot mediacji, a także osobę mediatora albo sposób wyboru mediatora.

Zarówno w przypadku mediacji sądowej, jak i w mediacji prywatnej od decyzji stron zależeć będzie, czy wolą samodzielnie uczestniczyć w mediacji, czy też ustanowią pełnomocników, którzy będą ich profesjonalnie wspierać podczas mediacji.

Kolejny etap to ustalenie, że każda ze stron wyraża zgodę na mediację w tej konkretnej sprawie, a nadto, że wraża zgodę na tego konkretnego mediatora. Swoją zgodę strony mogą wyrazić we wniosku o mediację, w oświadczeniu o mediacji, a także podpisując umowę o przeprowadzenie mediacji (w przypadku mediacji prywatnej z mediatorem z wyboru). Uwaga: brak zgody uniemożliwia mediację, co więcej – zgodę można cofnąć właściwie w każdej chwili.

Następnym jest wybór mediatora. Jeżeli korzystamy z mediatora z wyboru, ten etap jest już zwykle za nami. Jeżeli korzystamy z mediacji sądowej, to sąd może sam wybrać mediatora, korzystając z listy mediatorów, prowadzonej przez właściwy sąd okręgowy. Także my, we wniosku o mediację – możemy wskazać konkretnego mediatora. Uwaga: mediator może odmówić przeprowadzenia mediacji w danej sprawie. Wszystko zależy od konkretnych okoliczności i szczegółów sprawy.

Mediacja

Jeżeli nie ma wątpliwości, co do zgody obu stron na przeprowadzenie mediacji – przechodzimy do meritum, czyli ustalamy co stanowi istotę sporu, na czym polega konflikt i czego potrzebuje każda ze stron, aby doszło do porozumienia. Ten etap przebiega bardzo różnie. Zależy między innymi od charakteru mediatora, specyfiki konkretnej sprawy, a także indywidualnych potrzeb każdej ze stron. Pierwszą bazę do ustaleń mogą stanowić informacje, które strony wpisały we wniosku o skierowanie sprawy do mediacji, czy oświadczeniu o mediacji. Czasem mediator wymaga też, aby każda ze stron przekazała mu tzw. Mediation Brief, czyli przygotowaną na piśmie charakterystykę sprawy. Chodzi w niej o streszczenie: podstawy, przyczyny i przebieg sporu, punkty styczne i sporne, wzajemne rozbieżności itp.

Na tej podstawie, a następnie poprzez spotkania indywidualne (z każdą ze stron osobno) lub wspólne (z obiema stronami razem, jednocześnie obecnymi i uczestniczącymi) wypracowywane jest porozumienie.

Jeżeli zakończony jest etap ustalania porozumienia, zebrane są wszystkie postanowienia i wzajemne zobowiązania stron – spisywane są one na jednym dokumencie w formie ugody, którą podpisują wszystkie osoby uczestniczące w mediacji, a więc: mediator, każda ze stron, a także – jeżeli występowali w sprawie – pełnomocnicy stron.

Przebieg mediacji, w szczególności wszystkie rozmowy i ujawnione mediatorowi i stronom informacje, objęty jest tajemnicą.

Na zewnątrz może wyjść jedynie protokół z przebiegu mediacji. Ujawnia się w nim jedynie następujące treści:
1. miejsce i czas przeprowadzenia mediacji,
2. imię, nazwisko (nazwę) i adresy stron,
3. imię i nazwisko oraz adres mediatora,
4. wynik mediacji.
Protokół z przebiegu mediacji podpisuje mediator.

Jeżeli dojdzie do zawarcia ugody przed mediatorem, ugodę zamieszcza się w protokole z przebiegu mediacji, albo załącza się ją do protokołu.  Także w protokole mediator stwierdza ewentualną niemożność podpisania ugody. Nic więcej mediator nie może ujawnić.

Zatwierdzenie ugody przez sąd

Po zawarciu ugody, w ramach mediacji prowadzonej na podstawie umowy o mediację, strona może wystąpić do sądu z wnioskiem o zatwierdzenie ugody. W takim przypadku mediator składa w sądzie protokół z przebiegu mediacji.

Na wniosek strony właściwy sąd niezwłocznie przeprowadza postępowanie co do zatwierdzenia ugody zawartej przed mediatorem.

Ugoda zawarta przed mediatorem, po jej zatwierdzeniu przez sąd, ma moc prawną ugody zawartej przed sądem.

Jeżeli ugoda podlega wykonaniu w drodze egzekucji, sąd zatwierdza ją przez nadanie jej klauzuli wykonalności. Tak zatwierdzona ugoda jest tytułem wykonawczym. Jeżeli ugoda nie podlega wykonaniu w drodze egzekucji – sąd zatwierdza ugodę postanowieniem.

Czy sąd może odmówić zatwierdzenia ugody zawartej przed mediatorem?

Tak. Przepisy wymieniają trzy przypadki, w których sąd odmawia nadania klauzuli wykonalności albo zatwierdzenia ugody zawartej przed mediatorem. Co ważne – odmowa sądu może obejmować całość lub część ugody. Zakres i przyczynę odmowy należy precyzyjnie określić.

Przyczyny odmowy nadania klauzuli wykonalności albo zatwierdzenia ugody zawartej przed mediatorem:
1. ugoda jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego
2. ugoda zmierza do obejścia prawa,
3. ugoda jest niezrozumiała lub zawiera sprzeczności.

Ryzyko związane z możliwością odmowy zatwierdzenia ugody przez sąd w szczególny sposób wyjaśnia wagę osoby mediatora. – jego specyficzne cechy osobowościowe, umiejętności, wiedza i doświadczenie mają znaczenie na wszystkich etapach mediacji.

Do pobrania:

Standardy mediacji Społecznej Rady do Spraw Alternatywnych Metod Rozwiązywania Sporów przy Ministrze Sprawiedliwości standardy_mediacji

Zasady postępowania mediacyjnego w sprawach karnych Rozporządzenie

Zasady postępowania mediacyjnego w sprawach cywilnych wg kodeksu postępowania cywilnego zasady kodeksowe.

Zasady postępowania mediacyjnego w transgranicznych sprawach cywilnych  handlowych wg Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/52/WE z dnia 21 maja 2008 r. 

 

————————————————————

Wpisy na tej stronie nie są poradami prawnymi. Zawierają ogólne zarysy obowiązujących przepisów i przykłady możliwości regulacji prawnej rożnych życiowych sytuacji. Ich celem jest popularyzacja wiedzy i przybliżenie jej zainteresowanym osobom.

Jeśli potrzebujecie Państwo mojej konsultacji w zakresie mediacji – zapraszam do kontaktu. Z przyjemnością Państwu pomogę. Mój adres e-mail: poczta@orlowskam.com nr tel.: 0048 530 892 582.

Jeżeli chcecie Państwo skorzystać z mojej mediacji on-line – zapraszam do wypełnienia formularza mediacji, dostępnego pod tym adresem: Skorzystaj z mediacji on-line