Kiedy pytasz radcę prawnego o wysokość honorarium za pomoc prawną możesz usłyszeć różne odpowiedzi. Odpowiadają, że zależy to od charakteru sprawy, stopnia jej skomplikowania, ilości czasu, który trzeba na nią poświęcić, a także czasu, którym dysponujemy. – Inaczej obliczymy wynagrodzenie, gdy Klient zwróci się do nas z odpowiednim wyprzedzeniem, a inaczej – kiedy sprawę trzeba realizować ekspresowo.

Oprócz powyższych parametrów jest jeszcze jeden ważny odnośnik, z którym musimy się liczyć przy ustalaniu wysokości wynagrodzenia.

Jest nim Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Określa: ono 1) stawki minimalne opłat za czynności radców prawnych,; a także 2) wysokość opłat za czynności radców prawnych przed organami wymiaru sprawiedliwości.

WAŻNA UWAGA: rozporządzenie jest pomocą przy określaniu wysokości opłaty, ale równie ważna jest umowa co do wysokości wynagrodzenia, którą radca prawny zawiera z klientem Sąd może bowiem orzec zwrot uiszczonego wynagrodzenia w wysokości zgodnej z zawartą umową.

Stawki minimalne

Określenie “stawki minimalne” wynika stąd, że co do zasady wyznaczają one dolny próg wynagrodzenia w danej sprawie, czyli najniższą możliwą w danej sprawie stawkę za czynności radcy prawnego.

Zgodnie z § 15 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych stawka minimalna określa wysokość opłaty w sprawach niewymagających przeprowadzenia rozprawy.

Stawki minimalne są różnie wyznaczane. A raczej rożne okoliczności mogą być podstawą do wyznaczenia wysokości stawki.

Pierwsza okoliczność to  wartość przedmiotu sprawy.

Druga, to rodzaj sprawy (np. zależnie od tego, czy będzie to sprawa o zasiedzenie nieruchomości, czy – na przykład – o rejestrację spółki z o.o.).

Poniżej stawki minimalnej nie powinniśmy schodzić, inaczej może zostać nam postawiony zarzut dumpingu i postępowanie dyscyplinarne. Jeżeli taka sytuacja się zdarzy, to na zasadzie wyjątku i powinna zostać odpowiednio uzasadniona. Tu zobacz, co to znaczy pomoc prawna pro bono

Wysokość stawek minimalnych, ustalanych w zależności od wartości przedmiotu sprawy

Stawki minimalne wynoszą odpowiednio przy wartości przedmiotu sprawy:
1) do 500 zł – 90 zł;
2) powyżej 500 zł do 1500 zł – 270 zł;
3) powyżej 1500 zł do 5000 zł – 900 zł;
4) powyżej 5000 zł do 10 000 zł – 1800 zł;
5) powyżej 10 000 zł do 50 000 zł – 3600 zł;
6) powyżej 50 000 zł do 200 000 zł – 5400 zł;
7) powyżej 200 000 zł do 2 000 000 zł – 10 800 zł;
8) powyżej 2 000 000 zł do 5 000 000 zł – 15 000 zł;
9) powyżej 5 000 000 zł – 25 000 zł.

UWAGA:  w tym wyliczeniu podane są kwoty netto. Radca prawny ustalając konkretną opłatę  za dana czynność obowiązany jest obliczyć należny od niej podatek VAT i pobrać go od Klienta., czyli doliczyć go do opłaty   Obowiązujący aktualnie podatek VAT od czynności i usług prawnych wynosi 23 %

Czy opłata za czynności radcy prawnego może być wyższa od stawki minimalnej?

Jak wspomniałam wyżej  – stawka minimalna określa wysokość opłaty w sprawach niewymagających przeprowadzenia rozprawy.

A co, jeżeli droga sądowa jest konieczna? 

W takiej sytuacji, to jest w sprawach wymagających przeprowadzenia rozprawy opłaty za czynności radców prawnych ustala się w wysokości przewyższającej stawkę minimalną.,

Jak bardzo można podnieść wysokość takiej opłaty?

Mamy dwie granice.

Pierwsza wskazuje, że opłata za czynności radcy prawnego nie może przekroczyć sześciokrotności tej stawki. 

Druga – to wartość przedmiotu sprawy,

Co wpływa na wysokość stawki wynagrodzenia i zasądzanych przez sądy kosztów zastępstwa prawnego?

Na to pytanie odpowiada § 15 Rozporządzenia – wskazując 4 okoliczności, które uzasadniają ustalenie wynagrodzenia powyżej stawki minimalnej:

1) niezbędny nakład pracy radcy prawnego, w szczególności poświęcony czas na przygotowanie się do prowadzenia sprawy, liczba stawiennictw w sądzie, w tym na rozprawach i posiedzeniach, czynności podjęte w sprawie, w tym czynności podjęte w celu polubownego rozwiązania sporu, również przed wniesieniem pozwu;

2) wartość przedmiotu sprawy;

3) wkład pracy radcy prawnego w przyczynienie się do wyjaśnienia okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, jak również do wyjaśnienia i rozstrzygnięcia istotnych zagadnień prawnych budzących wątpliwości w orzecznictwie i doktrynie;

4) rodzaj i zawiłość sprawy, w szczególności tryb i czas prowadzenia sprawy, obszerność zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego lub biegłych sądowych, dowodu z zeznań świadków, dowodu z dokumentów, o znacznym stopniu skomplikowania i obszerności.

Success fee -procent od wygranej kwoty

Poza limitowaniem dolnej granicy stawki – przepisy nie ingerują w umowę z Klientem, w zakresie wysokości honorarium. Jedynym dodatkowym ograniczeniem, dotyczącym wynagrodzenia, jest zakaz tzw. pełnego success fee. To znaczy, że nie możemy umówić się, że Klient zapłaci nam dopiero i tylko wtedy, jeżeli sprawę wygramy. Nie może być też tak, że nasze wynagrodzenie w całości zostanie wyliczone jako procent od ewentualnie wygranej kwoty. Taki procent może być jedynie dodatkowym elementem wynagrodzenia, na zasadzie premii.

To ograniczenie wynika jednak z przepisów ustawy o radcach prawnych. Omawiane w dzisiejszym wpisie rozporządzenie dotyczy wynagrodzenia zasadniczego .

Stawka opłaty z rozporządzenia to podstawa wynagrodzenia, orzekanego przez Sąd

Zasadniczą rolą, jaką ustawodawca przewidział dla Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych jest wyznaczenie podstawy wynagrodzenia za pomoc prawną, orzekanego przez Sąd w ramach tzw. orzeczenia o kosztach. Chodzi o kwotę, jaka może być Państwu wypłacona przez stronę przeciwną, przegrywającą sprawę, tytułem zwrotu poniesionych kosztów zastępstwa prawnego.

Uwaga. W przypadku orzeczenia o zwrocie kosztów, poniesionych z tytułu zastępstwa procesowego epitet “poniesione”, to słowo klucz.

Przed orzeczeniem obowiązku zwrotu kosztów zastępstwa prawnego, Sąd może chcieć sprawdzić, czy zostały .one faktycznie poniesione.

Jak się ustala wysokość wynagrodzenia za zastępstwo procesowe

Rozporządzenie przewiduje dwie podstawy określenia wysokości wynagrodzenia, które ma zwrócić druga strona.

Pierwsza podstawa, to omawiane stawki minimalne.

Druga, to umowa co do wysokości honorarium, zawarta pomiędzy prawnikiem, a jego klientem – mocodawcą.,

Najczęściej przyjmowaną podstawą są stawki minimalne.

Zgodnie z naszym rozporządzeniem w sprawie opłat za czynności radców prawnych stawka minimalna może zostać wyznaczona w sprawach nie wymagających przeprowadzenia rozprawy..

Zwrot kosztów w wysokości wyższej, niż stawka minimalna

W sprawach wymagających przeprowadzenia rozprawy sąd ustali opłatę za pomoc prawną w wysokości przewyższającej stawkę minimalną, jeśli uzasadnia to:

1) niezbędny nakład pracy radcy prawnego, w szczególności poświęcony czas na przygotowanie się do prowadzenia sprawy, liczba stawiennictw w sądzie, w tym na rozprawach i posiedzeniach, czynności podjęte w sprawie, w tym czynności podjęte w celu polubownego rozwiązania sporu, również przed wniesieniem pozwu;

2) wartość przedmiotu sprawy;

3) wkład pracy radcy prawnego w przyczynienie się do wyjaśnienia okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, jak również do wyjaśnienia i rozstrzygnięcia istotnych zagadnień prawnych budzących wątpliwości w orzecznictwie i doktrynie;

4) rodzaj i zawiłość sprawy, w szczególności tryb i czas prowadzenia sprawy, obszerność zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego lub biegłych sądowych, dowodu z zeznań świadków, dowodu z dokumentów, o znacznym stopniu skomplikowania i obszerności.