“Emerytura po współmałżonku”
Emerytura po mężu – tak część osób nazywa rentę rodzinną. W takim potocznym obiegu mówi się, że “jak jedno ze współmałżonków umrze wcześniej, to ten drugi może sobie wybrać, którą chce emeryturę – czy swoją, czy zmarłego współmałżonka.” Oczywiście wybiera tę wyższą.
A ponieważ tak się składa, że statystycznie to mężczyźni umierają wcześniej, niż kobiety, statystycznie najczęściej dzieje się to w wieku emerytalnym, a także ponieważ statystycznie częściej zarobki (a co za tym idzie – i emerytury) mężczyzn bywają wyższe, niż zarobki kobiet, to prawdopodobnie i statystycznie częściej pobieraną rentą rodzinną po współmałżonku, jest ta – po śmierci męża. Być może stąd wzięło się pojęcie: “emerytura po mężu”.
Czym jest renta rodzinna
Renta rodzinna, jest to świadczenie pieniężne, wypłacane co miesiąc przez ZUS z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Świadczenie to – uwaga – może przysługiwać konkretnie oznaczonym członkom rodziny osoby zmarłej, o ile ta osoba zmarła spełniała w chwili swojej śmierci konkretnie oznaczone warunki.
Renta rodzinna nie jest wypłacana z urzędu. Trzeba złożyć wniosek i po sprawdzeniu przez ZUS, czy są spełnione wszystkie przesłanki warunkujące przyznanie renty rodzinnej, wydana zostaje decyzja o przyznaniu, bądź odmowie przyznania renty rodzinnej.
Krąg osób, którym może przysługiwać renta rodzinna jest dosyć szeroki. Dziś będzie o owdowiałym współmałżonku.
Jakie warunki musi w chwili śmierci spełniać osoba zmarła, aby możliwa była wypłata renty rodzinnej
Do renty rodzinnej mają prawo członkowie rodziny osoby, która w chwili śmierci:
- miała ustalone prawo do emerytury, w tym emerytury pomostowej, albo spełniała warunki do jej uzyskania;
- miała ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, albo spełniała warunki do jej uzyskania;
- pobierała zasiłek przedemerytalny;
- pobierała świadczenie przedemerytalne;
- pobierała nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.
Jaka jest wysokość renty rodzinnej
Renta rodzinna wcale nie jest równa wysokości wspomnianej emerytury osoby zmarłej. Jej wysokość jest zmienna, w zależności od liczby osób uprawnionych do jednej renty rodzinnej i może wynosić odpowiednio:
- 85% świadczenia zmarłego – jeżeli do renty rodzinnej uprawniona jest tylko jedna osoba (np. owdowiały współmałżonek osoby zmarłej);
- 90% świadczenia zmarłego – jeżeli do renty rodzinnej uprawnione są dwie osoby (np. owdowiały współmałżonek osoby zmarłej i jedno dziecko);
- 95% świadczenia zmarłego – jeżeli do renty rodzinnej uprawnione są trzy osoby lub więcej (np. owdowiały współmałżonek osoby zmarłej i dwoje lub więcej dzieci).
Wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna łączna renta rodzinna, którą – w razie konieczności – Zakład Ubezpieczeń Społecznych może podzielić po równo między uprawnionych.
Kiedy współmałżonek ma prawo do renty rodzinnej
I na zakończenie clou programu, czyli – kiedy owdowiały współmałżonek ma prawo do renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku.
Po pierwsze, prawo do renty rodzinnej przysługuje małżonkowi (wdowa lub wdowiec), który do dnia śmierci pozostawał we wspólności małżeńskiej.
O tym, czym jest wspólność małżeńska można nieco przeczytać tutaj.
Ale wspólność małżeńska to niej jedyny wymóg. Konieczne jest łączne spełnienie dwóch przesłanek – wspólności małżeńskiej i jednej z tych czterech przesłanek:
- żyjący współmałżonek w chwili śmierci małżonka miał skończone 50 lat lub był niezdolny do pracy; albo
- wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku, które nie ukończyło 16 lat, a jeśli uczy się w szkole – 18 lat;
- sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy i do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej;
- ukończył 50 lat lub stał się niezdolny do pracy już po śmierci współmałżonka, lecz nie później niż 5 lat od jego śmierci albo od zaprzestania wychowywania dzieci.
Owdowiała osoba, która nie spełnia tych warunków i nie ma źródła utrzymania, ma prawo do renty rodzinnej:
- przez rok od śmierci współmałżonka;
- przez okres uczestniczenia w zorganizowanym szkoleniu kwalifikującym do wykonywania pracy zarobkowej – nie dłużej niż przez 2 lata od śmierci współmałżonka.
Zobacz też: Rozdzielność majątkowa – bez umowy małżeńskiej
Czy jest możliwość uzyskania renty rodzinnej, jeżeli w chwili śmierci współmałżonka nie było zachowanej wspólności małżeńskiej?
Tak – w pewnych, ściśle określonych przypadkach.
Małżonka lub małżonek rozwiedziony albo wdowa lub wdowiec, którzy w chwili śmierci współmałżonka nie pozostawali z nim we wspólności małżeńskiej, mają prawo do renty rodzinnej, jeżeli – oprócz spełnienia wymienionych wyżej czterech warunków – mieli w dniu śmierci współmałżonka prawo do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem lub ugodą sądową.
Prawo do renty ma również małżonka rozwiedziona lub pozostająca w separacji, jeśli udowodni, że bezpośrednio przed śmiercią współmałżonka otrzymywała od niego alimenty na podstawie porozumienia między rozwiedzionymi/separowanymi (uwaga – nie dotyczy to mężczyzny).
Oczywiście, jeśli potrzebujecie Państwo konsultacji w zakresie renty rodzinnej, czy alimentacyjnej ugody sądowej – zapraszam do kontaktu. Z przyjemnością Państwu pomogę.
Wpisy na tej stronie nie są poradami prawnymi. Zawierają ogólne zarysy obowiązujących przepisów i przykłady możliwości regulacji prawnej rożnych życiowych sytuacji. Ich celem jest popularyzacja wiedzy i przybliżenie jej zainteresowanym osobom.
W każdej sprawie własnej należy się skonsultować bezpośrednio z radcą prawnym lub adwokatem, aby móc uniknąć zagrożeń dla interesu prawnego swojego, rodziny i firmy i poznać szczegółowo korzystne regulacje prawne.
